“What the mind doesn't understand, it worships or fears.” Alice Walker
“Wat de geest niet begrijpt, vereert of vreest hij.”
Het lijkt er op dat dit inderdaad de normale menselijke reactie op het onbekende is.
Maar er is een andere manier om met het onbekende om te gaan.
De derde manier is: onderzoeken en zichtbaar maken.
Onderzoek de grens van wat we weten of begrijpen en maak zichtbaar wat we niet weten.
Als we zichtbaar maken wat we niet weten en niet begrijpen hoeven we het niet te vereren of te vrezen, maar kunnen we er leren mee om te gaan.
Uiteraard weten we niet alles wat we niet weten, maar door het niet weten zo goed mogelijk zichtbaar te maken krijgen we een beeld hoe ons wel-weten zich verhoudt met het onbekende. Dat levert inzicht op. Inzicht in hoeveel we weten ten opzichte van wat we denken niet te weten, inzicht in de randen van waar ons weten ophoudt. Inzicht in de waarde van wat we weten en waar we wel erg veel nog niet weten om te sterke conclusies te trekken.
Inzicht in wat we niet weten en begrijpen kan ons wel-weten en ons begrip valideren of relativeren.
We zullen dan wel moeten leren om te accepteren dat we iets niet weten, en er misschien ook niks aan kunnen doen. Bij het zichtbaar maken van het onbekende hoort het accepteren dat het er is, dat er waarschijnlijk veel onbekend blijft en dat dat onbekende invloed heeft.
Zichtbaar maken van het onbekende kan op een aantal manieren.
De eerste stap is door er een naam aan te geven, en een symbool:
Pu: alles wat ik niet weet of begrijp
De tweede stap is door de naam en het symbool te gebruiken. Door het te gebruiken wordt je langzaam bewust van wat je niet weet of begrijpt. Je maakt het niet weten zichtbaar met het symbool.
Bijvoorbeeld om in je dagelijks werk:
Bij alles wat je niet weet of begrijpt zet je het pu-teken als herinnering dat je twijfelt, of dat er iets onduidelijk is. Onderaan de pagina zet je kort neer wat de twijfel is.
Zo hou je een archief bij van onbekenden en wordt je je meer bewust van waar het weten ophoudt en het niet weten begint en kun je leren waar dat invloed heeft op je werk.
De derde stap is iets wat we samen moeten doen:
Beschrijven waar de grenzen liggen van onze kennis, wat we wel weten, maar vooral ook wat we niet weten en begrijpen. Die grens zal verschuiven, maar dat is ook prima. Het gaat er om dat die grens tussen weten en niet weten zichtbaar wordt.
Als je merkt dat iemand de nietweten grens over gaat, kun je hem daar op wijzen. De argumenten die iemand gebruikt in de gebieden die we wel begrijpen, zijn misschien niet op dezelfde manier geldig in de gebieden die we niet begrijpen.
Hoe gaan we als samenleving om met zaken die we niet begrijpen? Of als organisatie, of in je eigen leven?
Als we de grenzen zichtbaar maken zijn er 3 mogelijkheden om om te gaan met iets wat je niet begrijpt:
-Inspiratie: Door het zichtbaar maken van wat we niet weten gebeurt het regelmatig dat je begrijpt wat je niet weet en opeens begrijpt hoe je wel aan die kennis moet komen. Het zichtbaar maken van het niet weten kan een bron van inspiratie zijn, een nieuw inzicht opleveren, een andere manier om met hetzelfde probleem om te gaan.
-Ontwijken: Het kan ook zijn dat blijkt dat je dat wat je nog niet begrijpt best kan ontwijken. Het zichtbaar maken helpt de valkuilen te doorzien.
-Doorploeteren: Als blijkt dat het zichtbaar maken van wat je niet begrijpt niet leidt tot een inspirerend alternatief en ook niet tot een mogelijkheid van ontwijken, dan zit er maar 1 ding op. Doen wat je waarschijnlijk altijd al deed en waar we met zijn allen heel erg goed in zijn: doorploeteren, er het beste van maken en reageren op wat er gebeurd. Het voordeel van het zichtbaar maken is dat je begrijpt waarom het moeizaam verloopt en dat je gericht blijft kijken naar een betere manier.
Zichtbaar maken van wat we niet begrijpen en er eerlijk mee omgaan is een heel andere manier dan enkel vereren of vrezen.